Η προστασία των θαλασσών στην Ελλάδα και το θέμα της Ελληνικής Τάφρου...

La Ελλάδα θα είναι η πρώτη ευρωπαϊκή χώρα που θα το απαγορεύσει ψάρεμα με τράτες. Αυτό ανακοίνωσε ο συντηρητικός Έλληνας πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης μιλώντας στο "Το Συνέδριό μας για τον Ωκεανό», που πραγματοποιήθηκε στην Αθήνα μεταξύ 15 και 17 Απριλίου.

Κατά τη διάρκεια της πρωτοβουλίας, που λαμβάνει χώρα από το 2014, ο Έλληνας Πρωθυπουργός παρουσίασε ένα πολύ φιλόδοξο σχέδιο δράσης, το οποίο προβλέπει τη δημιουργία δύο τεράστιες προστατευόμενες φυσικές περιοχές, την αποκατάσταση ορισμένων ιδιαίτερα ευαίσθητων θαλάσσιων περιοχών και τη δημιουργία ενός συστήματος επιτήρησης αιχμής για την παρακολούθηση αυτών των προστατευόμενων περιοχών.

Ωστόσο, υπάρχει ένας μάλλον δυσκίνητος κόμπος προς επίλυση: οι δεσμεύσεις που ανέλαβε η Ελλάδα στη «Διάσκεψη του Ωκεανού μας» είναι ασυμβίβαστες με τις παραχωρήσεις που έγιναν τα τελευταία χρόνιαβιομηχανία πετρελαίου και φυσικού αερίου για την εξερεύνηση και εκμετάλλευση υδρογονανθράκων στην ελληνική θάλασσα. Το χειρότερο, επισημαίνουν οι ενώσεις, είναι ότι η περιοχή αυτών των παραχωρήσεων επικαλύπτεται με ένα μεγάλο μέρος Ελληνικό Τάφρο, ένας βιότοπος παγκόσμιας οικολογικής σημασίας.

Τήλος, το αυτάρκης, μηδενικά απορρίμματα νησί της Ελλάδας
Υπάρχει ένας κοραλλιογενής αυτοκινητόδρομος στην καρδιά του Ινδικού Ωκεανού

Η Ελλάδα θα είναι η πρώτη χώρα της ΕΕ που θα απαγορεύσει την τράτα

Κατά την ομιλία του στοΤο Συνέδριό μας για τον Ωκεανότης Αθήνας, ο Έλληνας πρωθυπουργός υπενθύμισε την προγονική σχέση του ελληνικού λαού με τον Ωκεανό, τον τιτάνα γιο της Γης και του Ουρανού, και επεξηγήθηκε τις δεσμεύσεις της Ελλάδας για την προστασία των υδάτων της:Ο μετριασμός και η προσαρμογή δεν αρκούν. Πρέπει επίσης να εστιάσουμε στην προστασία και την αποκατάσταση, να απομονώσουμε εδάφη και θάλασσες επιβλαβείς ανθρώπινες δραστηριότητες και να δώσει στη φύση χώρο να θεραπεύσει», δήλωσε Κυριάκος Μητσοτάκης, "και η φύση μπορεί να θεραπεύσει, όπως είδαμε κατά τη διάρκεια του Covid, όταν βοήθησε ένα σύντομο διάλειμμα από το ψάρεμα αναζωογόνηση των ιχθυαποθεμάτων με εκπληκτικό ρυθμό".

Η πρώτη ενέργεια θα είναι να απαγόρευση της τράτας σε όλες τις θαλάσσιες προστατευόμενες περιοχές μέσα στο 2030 ξεκινώντας από τα Θαλάσσια Εθνικά Πάρκα. Αν και στην Ευρώπη μιλάμε εδώ και καιρό απαγόρευση αυτού του είδους αλιείας έως το 2030 (μόνο η Ιταλία καταψήφισε), η Ελλάδα είναι η πρώτη χώρα να βάλουμε αυτή την απόφαση ασπρόμαυρα.

Σύμφωνα με τους ευρωπαϊκούς κανονισμούς, η τράτα στη Μεσόγειο επιτρέπεται μέχρι και βάθη μεταξύ 50 και 1000 μέτρων και σε απόσταση από την ακτή μεγαλύτερη από 1,5 ναυτικό μίλι. Ωστόσο, διαβάζουμε στο έγγραφο, το περιπολία νερού Οι Έλληνες είναι ιδιαίτερα δύσκολοι λόγω της επέκτασής τους και του σχήματος των ακτών.

Blue Hole: το δράμα του άγριου ψαρέματος στην αμφισβητούμενη θάλασσα
Το ψάρεμα σκοτώνει όλο και περισσότερους καρχαρίες: το αποτέλεσμα της συγκλονιστικής μελέτης

Δύο νέα Εθνικά Θαλάσσια Πάρκα στο Αιγαίο και το Ιόνιο

Η ιστορική απαγόρευση της τράτας, εξετάζεται η μεγαλύτερη απειλή για τα θαλάσσια οικοσυστήματα, δεν είναι η μόνη δέσμευση που έχει αναλάβει η Ελλάδα για την προστασία των θαλασσών της. "θα καθιερώσουμε δύο επιπλέον θαλάσσια εθνικά πάρκα, ένα στο Ιόνιο και ένα στο Αιγαίο», εξήγησε ο Μητσοτάκης,αυξάνοντας το μέγεθος των θαλάσσιων προστατευόμενων περιοχών μας κατά 80 τοις εκατό και καλύπτοντας περίπου το ένα τρίτο των χωρικών μας θαλάσσιων υδάτων".

Επί του παρόντος, οι θαλάσσιες προστατευόμενες περιοχές καλύπτουν το 18,3 τοις εκατό των εθνικών υδάτων (μια έκταση ίση με 22.796 τετραγωνικά χιλιόμετρα): για την επίτευξη του στόχου 30 τοις εκατό έως το 2030, η Ελλάδα θα ιδρύσει ήδη φέτος δύο Θαλάσσια Εθνικά Πάρκα τα οποία θα καλύπτουν πάνω από το 32 τοις εκατό των χωρικών υδάτων.

Το πρώτο είναι το Θαλάσσιο Εθνικό Πάρκο Αιγαίου, η οποία θα έχει συνολική έκταση άνω των 8.000 τετραγωνικών χιλιομέτρων (6,61 τοις εκατό των ελληνικών υδάτων) και η οποία περιλαμβάνει ορισμένες περιοχές που έχουν ήδη χαρακτηριστεί ως Σημαντικές Περιοχές Πτηνών και Βιοποικιλότητας (ΣΠΠ) και το γύρω θαλάσσιο περιβάλλον.

Σε αυτό θα προστεθεί το τεράστιο Θαλάσσιο Εθνικό Πάρκο Ιονίου, που θα εκτείνεται από τα βόρεια της Κεφαλονιάς έως τα νότια των Αντικυθήρων, με συνολική επιφάνεια που θα καλύπτει πάνω από το 11 τοις εκατό των ελληνικών θαλασσών: ο πυρήνας του θαλάσσιου πάρκου θα είναι η Ιόνιο τμήμα της Ελληνικής Τάφρου, μια περιοχή ζωτικής σημασίας για τα θαλάσσια θηλαστικά όπως οι σπερματοφάλαινες, οι ραμφοφάλαινες και τα ριγέ δελφίνια.

Το Θαλάσσιο Καταφύγιο στην καρδιά του Ειρηνικού απειλεί το ψάρεμα;
Οι φάλαινες πρεσβευτές του ωκεανού στον ΟΗΕ: η πρόταση των Μαορί

Το Συνέδριό μας για τον Ωκεανό: οι δεσμεύσεις που ανέλαβε η Ελλάδα

Οι δεσμεύσεις που έχει αναλάβει η Ελλάδα για την προστασία και την αποκατάσταση των εθνικών υδάτων προχωρούν ακόμη περισσότερο: μεταξύ των 21 προγραμματικών σημείων που απεικονίζονται στο έγγραφο που παρουσιάστηκε στο «Our Ocean Conference», ξεχωρίζουν ορισμένα μέτρα που προβλέπουν την αποκατάσταση συγκεκριμένων θαλάσσιων οικοτόπων. προστασία ορισμένων ειδών και η μείωση τωνρύπανση από πλαστικά και μικροπλαστικά στα χωρικά ύδατα.

Μεταξύ των θεμελιωδών δράσεων που υλοποιεί η Ελλάδα είναι η δημιουργία ενός συστήματος επιστημονική παρακολούθηση και επιτήρηση όλων των θαλάσσιων προστατευόμενων περιοχών (MPA) της χώρας, οι οποίες θα χρησιμοποιούν εξοπλισμό τηλεπισκόπησης και εναέριας επιτήρησης (UAV). Στη συνέχεια σχεδιάζεται η ανάπτυξη προγράμματος συγκεκριμένων μέτρων για την προστασία τεσσάρων περιοχών που έχουν ήδη εντοπιστεί στους κόλπους του Κορινθιακού, του Θερμαϊκού, του Σαρωνικού και του Παγασητικού.

Η Ελλάδα έχει επίσης δεσμευτεί επικυρώσει τη Συνθήκη για τους Ωκεανούς πριν από την επόμενη Διάσκεψη των Ηνωμένων Εθνών για τους Ωκεανούς, που θα διεξαχθεί στις Ιούνιος 2025, για την αποκατάσταση συγκεκριμένων θαλάσσιων οικοτόπων (αυξάνοντας επίσης το μέγεθός τους) και για τη μείωση της ρύπανσης: ο στόχος είναι -50 τοις εκατό σε σύγκριση με το 2019 για τα πλαστικά και -30 τοις εκατό για τα μικροπλαστικά.

Ανάμεσα στα πιο ενδιαφέροντα έργα που απεικονίζονται στο ελληνικό έγγραφο, μια δράση για τον εντοπισμό οικοτόπων, μεταναστευτικών διαδρομών και περιοχών αναζήτησης τροφής θαλάσσιες χελώνες: Στόχος είναι η εγκατάσταση 200 δορυφορικών ετικετών στις θαλάσσιες χελώνες του είδους Caretta caretta e Χελώνια μύδας και να αναπτύξει ένα σύστημα υποστήριξης αποφάσεων (DSS) για τον μετριασμό των επιπτώσεων της αλιείας σε αυτά τα ζώα.

Εκστρατεία στα Γκαλάπαγκος για την προστασία των διεθνών υδάτων
Συνθήκη του ΟΗΕ για τους ωκεανούς: Η Χιλή είναι η πρώτη χώρα που υπέγραψε

Το άλυτο θέμα της υπεράκτιας γεώτρησης στην Ελληνική Τάφρο

Παρά το γεγονός ότι περιέχει ορισμένα πολύ σημαντικά μέτρα, το ελληνικό έργο υπονομεύεται από ορισμένους σκιερές περιοχές: αυτό κατέστησαν σαφές οι σύλλογοι (WWF, Greenpeace, Blue Marine Foundation, Cyclades Preservation Fund και πολλοί άλλοι), οι οποίοι ζήτησαν από την ελληνική κυβέρνηση να συνεχίσει πλήρως τις φιλοδοξίες της με θαρραλέες ενέργειες.

"Η χθεσινή ανακοίνωση για τη δημιουργία δύο εθνικών θαλάσσιων πάρκων στο Ιόνιο Πέλαγος και το Αιγαίο είναι πρωτίστως μια σημαντική πρωτοβουλία, δεδομένων των εξαιρετικών οικολογικών αξιών αυτών των περιοχών.», διαβάζουμε σε κοινό σημείωμα.

"Ωστόσο, στην περίπτωση του Ιονίου, το σημαντικότερο ζήτημα που δεν έχει ακόμη διευκρινιστεί αφορά τις υφιστάμενες συμβάσεις παραχώρησης για έρευνα και εκμετάλλευση υδρογονανθράκων (πετρελαίου και αερίου) στις περιοχές αυτές», εξηγούν οι σύλλογοι.

"Η απαγόρευση αυτών των δραστηριοτήτων θα είναι επιτακτική, καθώς απροστατευόμενη θαλάσσια περιοχή δεν είναι απολύτως συμβατό με την εξόρυξη πετρελαίου και φυσικού αερίου που υπάρχει σε αυτό», επισημαίνουν.

Η ουσία του προβλήματος είναι Ελληνικό Τάφρο, οι οποίες θα εμπίπτουν σε μεγάλο βαθμό στην επικράτεια των νέων θαλάσσιων προστατευόμενων περιοχών: τα τελευταία χρόνια, η Ελλάδα έχει χορηγήσει δικαιώματα εξερεύνησης σε μια θαλάσσια περιοχή άνω των 50.000 τετραγωνικών χιλιομέτρων που εκτείνεται από το Ιόνιο μέχρι την Κρήτη, και το οποίο επικαλύπτει έναν από τους σημαντικότερους βιότοπους στη Μεσόγειο και όχι μόνο.

Το 2023, δύο εταιρείες πετρελαίου πραγματοποίησαν ασεισμική έρευνα αρκετών μηνών στον βυθό της θάλασσας που επηρεάστηκε από τις παραχωρήσεις, ακόμη και με ηχητικές εκρήξεις, που όπως τα βυθομετρικά που χρησιμοποιούν τα πολεμικά πλοία μπορεί να έχουν θανατηφόρες συνέπειες για τις φάλαινες. Οι διερευνητικές γεωτρήσεις, σύμφωνα με την ελληνική κυβέρνηση, θα μπορούσαν να ξεκινήσουν το 2025.

Ο θόρυβος του ωκεανού έχει αλλάξει και ολόκληρα οικοσυστήματα απειλούνται
Eko Atlantic City: η δορυφορική πόλη αναδύθηκε ξανά από το νερό

Το λίκνο των κητοειδών και η εξόρυξη φυσικού αερίου

Το Hellenic Trench είναι το βαθύτερο τμήμα της Μεσογείου, καθώς και το μέρος όπου Οι σπερματοφάλαινες και οι φάλαινες με ράμφος γεννούν και μεγαλώνουν τους απογόνους τους. »Η Ελληνική Τάφρος και το παρακείμενο Αρχιπέλαγος του Ιονίου Πελάγους έχουν αναγνωριστεί ως «Σημαντικές Θαλάσσιες Περιοχές Θηλαστικών» από μια παγκόσμια ομάδα ειδικών σε θαλάσσια θηλαστικά και η ευρύτερη Ελληνική Τάφρος προτείνεται ως θαλάσσια προστατευόμενη περιοχή.", εξηγούν ενώσεις και επιστήμονες, "η περιοχή αυτή δεν προστατεύεται επαρκώς και περιλαμβάνει ο σημαντικότερος βιότοπος για τα θαλάσσια θηλαστικά".

Μια μελέτη που δημοσιεύτηκε στα τέλη του 2023 στο περιοδικό "Έρευνα για τα απειλούμενα είδη» αποκαλύπτει ότι τουλάχιστον τέσσερα είδη, συμπεριλαμβανομένης της σπερματοφάλαινας, ζουν στα βαθιά νερά της Ελληνικής Τάφρου τόσο το καλοκαίρι όσο και το χειμώνα. Η έρευνα, στην οποία συνεργάστηκαν τα Ερευνητικά Εργαστήρια Greenpeace, το Πανεπιστήμιο του Έξετερ και το Pelagos Cetacean Research Institute, τονίζει ότι θόρυβος που παράγεται από σεισμικές έρευνες αποτελεί σοβαρή απειλή για τα κητώδη.

"Ο τοπικός πληθυσμός των φαλαινών με ράμφος, μετά από δεκαετίες επαναλαμβανόμενων μαζικών προσάραξης λόγω της χρήσης στρατιωτικών σόναρ, βρίσκεται σε πτώση, όπως και τα ριγέ δελφίνια που κατοικούν στην Ελληνική Τάφρο", Εξηγεί Αλέξανδρος Φραντζής, συν-συγγραφέας της μελέτης και διευθυντής του Ινστιτούτου Κητωδών Ερευνών Pelagos. "Οι σεισμικές έρευνες και οι έρευνες πετρελαίου και φυσικού αερίου στην περιοχή θα είναι«coup de grace» για τους τοπικούς πληθυσμούς κητωδών, αν προστεθούν στις ήδη υπάρχουσες ανθρωπικές πιέσεις και απειλές".

Η θάλασσα προχωρά και οι πόλεις βυθίζονται: οι αφρικανικές ακτές σε κίνδυνο
Διάλογοι για την καινοτομία: Andreas Voigt και Diego De Maio